Preservá Nos Pasado, Sigurá Nos Futuro: Un Yamada Urgente! 

Riba tereno di historia, kultura, i “civil society” na Kòrsou, nos ta na rant di un krísis;

E generashon aktual di ekspertonan – historiadónan, preservadónan di kultura, i lidernan sosial – ta birando mas grandi na edat i tin un nesesidat enorme pa un generashon nobo ku ta kla pa tuma e batuta i sigui. E materianan aki ta kritiko pa nos pais i pueblo; nan ta forma e wes’i lomba di nos herensia nashonal i identidat, tambe ta kontribuí na nos komprendementu di pasado i vishon pa futuro. 

Komo un persona aktivamente envolví riba e terenonan aki, mi a mira personalmente e implikashonnan di e kambio demográfiko aki. Komo boluntario, mi a traha ku sierto di e ekspertonan aki for di 2012, ora ku mi tabata tin 29 ana di edat. Tempu ku mi tabata e uniko hóben den un grupo ku tabata tin un edat promedio di mas ku 60 aña. Bula bin bèk awe, kasi 12 aña despues i e situashon no a mehorá. E mesun ekspertonan awor ta un dékada mas bieu i no tin sufisiente hobennan kla pa kuminsá relevá nan. Asinaki, futuro no ta mustra prometedor. 

Ora ku e individuonan aki ta retirá òf no tei mas, tin un peliger ku nan konosimentu i ekspertisio por keda pèrdí. Sobadje ya kaba tin hopi trabou, investigashon i estudio ku mester hasí ainda (sin sufisiente hende pa hasi nan), riba dje tin e problema di sigurá ku e konosimentu kolektá durante añanan pa e ekspertonan aki no keda pèrdí. 

Si nos no atendé ku e problema aki, e konsekuensianan lo ta severo. Nos ta kore riesgo di pèrdè un gran parti di nos herensia kultural i konosimentu históriko. Ademas, sin un generashon nobo di ekspertonan pa kontinuá ku e trabou, debernan i responsabilidatnan importante lo no por keda kumpli. Mi ke tuma e oportunidat pa menshoná nòmber di algun di e profeshonal, eksperto, heroenan aki, (hopi di kual ta mi mentor): Jeanne Henriquez, Stanley Quirindongo, Max Elstak, Gibi Bacilio, Frank Quirindongo, Richinel Ansano, Rene Rosalia, Rose Mary Allen, Charles Do Rego, Lionel Janga i Humphrey “Pim” Senior. Nan tur ta “heavy weight” den e mundo di historia, kultura, i “civil society” i tur ta “still going strong”. Nos lo kier mira nan sigui pa semper, sin embargo, nos mester ta realista. Nan tambe meresé e posibilidat pa retirá i pasa mas tempu ku nan famia, sabiendo ku nan trabou i vishon lo kontinuá den man di hóbennan motivá, enérgiko ku ta kla pa sigui ku e lucha. 

Nos mester enkurashá generashonnan mas yòn pa envolvé nan mes riba e terenonan aki. Esaki por sosodé si:

  1. Bekanan i Supsidionan: Boga pa e gobièrnu òf institutonan relevante duna beka i/òf supsidio spesífikamente pa estudio den historia, kultura i sosiedat sivil. Esaki lo hasi’é finansieramente fásil pa mas hóben sigui edukashon den e materianan aki.
  2. Kreashon di Oportunidatnan di Trabou Atraktivo: Traha huntu ku gobièrnu i sektor privá pa krea oportunidatnan di trabou den e terenonan aki ku ta ofresé salarionan kompetitivo i benefisionan. Esaki lo hasi e terenonan aki mas atraktivo pa hóben i sigurá ku nan por mantene nan mes mientras nan ta preservá i promové nos herensia kultural i konosimentu históriko.
  3. Feria di Karera i Kampañanan di Konsientisashon: Organisá feria di karera i kampañanan di konsientisashon den skol i universidatnan pa eksponé studiantenan na e oportunidatnan i importansia di e terenonan aki. Esaki por envolvé presentashonnan dor di ekspertonan aktual, tayer interaktivo, i informashon tokante kamindanan di karera potensial.
  4. Establese un “Mentorship Program”: Krea un programa di lidernan strukturá kaminda e generashon aktual di ekspertonan por pasa nan konosimentu i abilidatnan na hóbennan ku ta interesá den e terenonan aki. Esaki por envolvé reunión regular, tayer, i seshonnan di treining praktiko.

Pa konkluí, ta krusial pa nos tuma akshon awor. P’sei esaki ta un yamada urgente pa gobièrnu i institutonan relevante pa rekonosé e gravedat di e situashon i tuma e pasonan nesesario pa sostené e siguiente generashon di ekspertonan. 

 

3 thoughts on “Preservá Nos Pasado, Sigurá Nos Futuro: Un Yamada Urgente! 

  1. Not only high level analysis but also a plan of action. Ku hopi atenshon mi a lesa e analisnan aki ku no solamente ta siñala desaroyonan den nos komunidat ku ta kana robes pero ta kontene tambe direkshon pa solushon.
    Mi ta desea e “think tank” aki hopi eksito ku nan trabou.
    Pim.

  2. Lo ta bon pa kuminsa ku un estudio di historia caribense aki mes. Por ta den koperashon ku un universidad ku tin un estudio asina kaba ( manera un graduate school). Tin basta interes pa esei.

Leave a Comment

Or

Your email address will not be published. Required fields are marked *